Geçtiğimiz ay başlayan ve büyük bir heyecanla devam etmekte olan Fifa Dünya Kupası milyonlarca kişi tarafından takip ediliyor. Bu dev organizasyon dünyanın neresinde olursa olsun tüm insanları aynı anda aynı kareye kilitleyebilme gücü olan nadir olaylardan bir tanesi. Tüm bu özelliklerinin yanında bu heyecanlı yarışın önemli de bir figürü var. O figüre; “Fifa Dünya Kupası’na” bir de bu açıdan bakalım.
Şu anki adıyla “FIFA World Cup Trophy” olarak anılan kupa, 1971 yılında İtalyan heykeltıraş Silvio Gazzaniga’nın tasarımı. (Konu bir tasarım hikayesi olunca İtalya’nın adının geçmemesi imkansız.) Süreç ise şu şekilde gelişmiş: Silvio Gazzaniga o zamanlar Milan kulübüne özel kupaları ve madalyaları üreten ve Milano’daki Paderno Dugnano kasabasında bulunan GDE Bertoni Fabrikası’nda çalışmakta olan bir heykeltıraşmış. FIFA, o yıllarda “Jules Rimet Kupası” olarak anılan ve ülkelerin kupayı kaldırmak için büyük bir heyecanla yarışacağı “FIFA Dünya Kupası” olarak isimlendirilecek yeni format için GDE Bertoni dahil tüm fabrikalara yeni bir tasarım çağrısı göndermiş yani bir nevi bir tasarım yarışması açmış. İstenilen bu yeni tasarım için şartlar ise yerküreyi anımsatmalı, üzerinde güç ve insan eli figürleri olması gerektiği şeklindeymiş. Oylamaya alınan toplam 53 tasarım arasından kıta figürleriyle dikkat çeken, mermer tozuyla, 18 ayar altından imal edilen ve dünyayı ellerinde tutan iki insan figürünü tasvir eden Silvio Gazzaniga’nın kupa tasarımı birinci olmuş. Gazzaniga, tasarımı için şu sözleri söylemiş: “Eğer benden bu kupayı yeniden tasarlamamı isteselerdi, orijinaline göre hiçbir değişiklik yapmazdım. Değişen moda dünyasında bu kupa hâlâ ayaktaysa, hâlâ kullanılıyorsa, güzel semboller ve evrensellikten ilham alışının kanıtıdır.”
Bu yeni tasarım ilk kez 1974 yılındaki turnuvada sunulmuş ve kazanan Batı Almanya olmuş. 1994 yılından itibaren ise kupanın tabanına bir levha eklenmiş ve 1974’ten itibaren turnuvayı kazanan ülkelerin adları alt alta yazılmış. 2038’deki turnuvadan sonra ise bu alanda başka bir ülke isminin yazılması için yeterli alan olmayacağı öngörüldüğünden 2018 FIFA Dünya Kupası sonrasında FIFA tarafından kupanın alt kısmındaki levha yenilenerek tasarım değiştirilmiş. Yeni tasarımda, levhanın merkezinde “World Champions” yazarken çevresinde de 1974’ten beri kupayı kazanan ülkelerin adları sarmal biçiminde yazılarak bu soruna güzel bir çözüm bulunmuş.
Günümüzde Fifa yönetmeliğine göre sadece final maçının ardından gerçekleşen törende kullanılan bu kupa hiçbir ülkeye geçici ya kalıcı olarak verilmiyor. (Altın kaplama ve bronzdan üretilmiş olan kopyası takdim ediliyor.) Kupa hâlâ GDE Bertoni isimli şirket tarafından üretilmeye devam ediliyor. Şu an Katar’da oynanan FIFA Dünya Kupası turnuvasında ise Joga Bonito oyunuyla ve Neymar’la sevdiğimiz Brezilya elenerek bizi üzse de bu sene bu özel kupayı kimin kaldıracağını merakla beklemekteyiz.
